Maskeler virüslerin yayılmasını sınırlandırmaya yardımcı olur, ancak bez ve cerrahi maskeler yine de sosyal mesafeye olan ihtiyacı ortadan kaldırmaz.
Yeni bulgular, Covid-19’un havada yayılabileceğini gösteriyor. İnsanların enfekte olduklarını gösteren semptomları olmasa bile bulaşıcı olabiliyor. Bu iki endişe verici bulgudan dolayı, Dünya Sağlık örgütü geçen ay herkesten burun ve ağızlarını kapsayacak biçimde maske takmasını önerdi.
Birçok ülkede maske tedarik sıkıntısından dolayı halktan evden satın alabilecekleri veya evde yapabilecekleri bez maskeler tavsiye edildi.
Havadaki virüslere karşı en iyi koruma N95 maskeleri olarak bilinir. Hastane çalışanları bazen hasta olan insanların etrafında bu maskeden kullanıyorlar. Bu maske doktorların ve hemşirelerin ameliyatta giydiği maskelerden farklıdırlar. N95 maskelerinin yetersiz tedarikinden dolayı, Tıp Topluluğu halktan hastane ekipleri ve ilk müdahale ekipleri için bu maskeleri ayırtmasını istiyor.
İnsanlar kumaş maskeleri satın alabilir veya kendileri yapabilirler. Hasta bir kişi bunlardan birini giyerse, maske mikroplu tükürük veya burun mukus damlacıklarının çoğunu yakalayabilir. Bu, virüsün başkalarının dokunabileceği yüzeylere girmesini engelleyebilir. Ancak bu maskeler insanları maske takandan korumak için tasarlanmıştır, tersi şekilde değil.
Ve hiçbir maske el yıkama ve sosyal mesafenin yerini tutmaz.
Bez maskeleri bizi ne kadar korur?
Maskeler olmadan, yeni koronavirüs hastası olan insanlar muhtemelen mikropları öksürmeyle veya hapşırmayla da yayabilirler.
Sadece nefes almak da havaya bazı virüsler yayabilir. Ancak kumaş maskeleri bunlardan bazılarını filtreleyebilir.
Hong Kong Üniversitesi’nde bir ekip tarafından yönetilen uluslararası bir araştırma grubu viral enfeksiyonlardan muzdarip 246 kişiyi inceledi. Bazılarının (soğuk algınlığına neden olan) koronavirüsleri vardı. Diğerlerinde rhinovirüsler (aynı zamanda soğuk algınlığına neden olan) veya influenza virüsleri vardı. Bazılarına en az iki farklı virüs türü bulaştı.
Araştırmacılar rastgele insanların yarısını cerrahi maske takmakla görevlendirdiler. Daha sonra ekip, her bir kişinin nefes verdiği nefeslerde bulunan virüsleri ölçtü.
Koronavirüs enfeksiyonu olan kişilerin yüzde 30 ila 40’ı maske takmazlarsa virüslerin havada yayıldığını tespit etti. Ancak cerrahi maske ile solunan nefeslerde havada virüs tespit edilmedi. Bu maskeler grip olan insanlar için biraz daha az koruyucu görünüyordu. Ve maskeler, rhinovirüs enfeksiyonu olan insanlar tarafından ne kadar virüsün verildiği konusunda hiçbir fark yaratmadı.
Nancy HL Leung ve ekibi bulgularını 3 Nisan’da Nature Medicine’de paylaştılar .
Bu bulgular önemlidir, ancak bez maskelerinin ne kadar iyi koruduğu hakkında tam bilgi vermeyebilir. Nedeni: Cerrahi maskeler dokunulmamış bir malzemeden yapılır. Pamuk ve kumaş maskelerde kullanılan ise diğer maskelerden farklıdır.
Bir bez maskesi küçük parçacıkları filtreleyebilir, ancak yine de bu maskeyle nefes alması kolaydır. Elektrikli süpürge torbaları gibi bazı malzemelerle ise virüsler daha iyi filtrelenir, ancak nefes almayı zorlaştırır.
2013’te yapılan bir çalışmaya göre pamuklu tişörtlerin çok daha iyi nefes alabilen kumaşlar olduğu tespit edildi. Ve bu çalışmada, cerrahi maskelerin mikropları kabaca yarıya kadar filtrelediği görüldü.
Bu maskeleri giymenin bir başka avantajı: Kullanıcılara burunlarına veya ağızlarına dokunmamaları gerektiğini hatırlatırlar.
Maskeler Yanlış Giyiliyor
Bez maskeleri yüze tam olarak oturmaz. Yanlarda boşluklar olur. Birçok insan da onları düzgün giymez (ağızlarını kaplarken burunlarını açık bırakmak gibi). Bu nedenle JAMA Network, 4 Mart’ta halka açık bir şekilde COVID-19 gibi bir salgın sırasında maskelerin nasıl giyilmesi gerektiğini gösteren bir web sayfası yayınladı.
Bazı virüsler için, en az bir virüs bile hastalık için yeterli olabilir. Bir bez maskesi virüs partiküllerinin sadece yüzde 10’unu filtrelese bile, “bir salgında belki de yapmaya değer” diyor, Donald Milton (College Park’taki Maryland Üniversitesi Halk Sağlığı Okulu’nda bulaşıcı hastalıklar konusunda uzman doktor).
Herhangi bir tür maske, havaya girmeden önce virüs yüklü damlacıkların yakalanmasına yardımcı olabilir. Ancak Cambridge’deki Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nden Lydia Bourouiba, bir maske “sosyal mesafenin yerini almaz” diyor.
Kaynak: https://www.sciencenewsforstudents.org/article/covid-19-face-masks-help-stop-spread
